Foto: NASA
1. Kada je Pluton otkriven u Opservatoriji Louel 1930. godine, ljudi iz cijelog svijeta predlagali su astronomima kako da ga nazovu.
Ime Pluton je predložila Viniša Barni, 11-godišnja djevojčica iza Oksforda, koja je smatrala da je ime grčkog boga podzemlja dostojno da po njemu bude nazvana udaljena maglovita planeta. Djevojčica je osvojila nagradu od 5 funti, što odgovara današnjem iznosu od 300 funti.
2. Poput pjevača “Princa”, i Pluton ima simbol. Monogram PL ne ukazuje samo na prva dva slova u imenu patuljaste planete, već je riječ i o inicijalima Persivala Louela, američkog astronoma koji je predvidio da Pluton postoji.
Louelova opservatorija je nazvana po njemu zbog njegove teorije da će na spoljašnjoj ivici Sunčevog sistema biti otkrivena planeta zbog neviđenog uticaja sile gravitacije na planete Neptun i Uran.
3. Nakon spuštanja Plutona u rang patuljaste planete, zvanično Plutonovo ime glasi “asterod broj 134340”.
4. Iako se 76 godina vjerovalo da je Pluton planeta, zapravo je riječ o drugoj patuljastoj planeti u našem Sunčevom sistemu, pri čemu se kao kriterijum uzima masa. Obližnja Erida ima 27 odsto veću masu, mada Pluton ima veći obim.
Astronomi su promenili definiciju planete nakon otkrića Eride 2005. godine, a naredne godine Pluton je izgubio svoj dotadašnji status.
5. Pluton ima pet satelita, a najveći je Haron. Haron ima skoro upola manji prečnik od Plutona i ponekad se smatraju binarnim sistemom jer njihove orbite dolaze u međusobnu interakciju. Tri preostala mjeseca su manja: Stiks, Nikta, Kerber i Hidra.
6. Ova patuljasta planeta je jedina za koju se zna da ima atmosferu. Sačinjavaju je gasovi azot, metan i ugljen-monoksid. Atmosfera bi bila toksična za ljude, ali se mijenja zavisno od udaljenosti Plutona od Sunca. Kada ga njegova eliptična orbita približi Suncu (perihel), atmosfera je gasovita, ali kada je u najudaljenijoj tački od Sunca (afel), gas u atmosferi se zamrzava i pada poput snijega.
7. Ta orbita je toliko ekscentrična da je Pluton ponekad bliži Suncu nego Neptun.
Poslednji put je “ušla” u Neptunovu orbitu 1999. godine.
8. Pluton ispod površine ime okean zamrznute vode dubok 100-180 kilometara.
To znači da na patuljastoj planeti ima tri puta više vode nego u svim Zemljinim okeanima zajedno. Preostale dvije trećine sačinjava gusta stenovita kora, na čijoj se površni nalazi zamrznuti azot.
9. Poput Venera i Urana, Pluton ima retrogradnu rotaciju, što znači da se okreće u suprotnom smjeru u odnosu na Zemlju.
To znači da Sunce izlazi na zapadu, a zalazi na istoku. Da bi napravio pun krug oko svoje ose potrebno mu je nedjelju dana.
10. Da bi sunčeva svjetlost stigla do Plutona, potrebno je u prosjeku pet i po sati.
Da bi stigla do Zemlje, potrebno joj je osam minuta.
11. Razlog je u tome što je Pluton udaljen oko 5,9 milijardi kilometara od Sunca, a Zemlja 149,6 miliona kilometara.
Ako posmatrate Pluton sa Zemlje, to je kao da pokušavate da vidite orah sa udaljenosti od skoro 50 kilometara.
12. Kada je Pluton degradiran, Američko dijalektološko udruženje proglasilo je riječ “plutoed” (“plutoniran”) za riječ godine. Definisali su je kao “degradiranje i obezvređivanje nečega”.
13. Čovjek koji je otkrio Pluton prva je osoba čiji su posmrtni ostaci lansirani izvan Sunčevog sistema, u Nasinoj letelici “Novi horizonti”.
Pepeo Klajda Tomboa nalazi se u kutiji na svemirskoj letelici koja je prije šest nedjelja prošla pored patuljaste planete i poslala na Zemlju zadivljujuće snimke.
Sada nastavlja putovanje kroz Kajperov pojas i u međuzvjezdani prostor u nadi da će uspostaviti kontakt sa životom izvan Sunčevog sistema.
Izvor: blic.rs
