Fotografije otkrivaju ekvatorijalni predio Plutona sa zapanjujućom preciznošću. Mlade planine, tek 100 miliona godina stare, uzdižu se 3,5 kilometra u visinu i još rastu, objašnjava Džef Mur iz tima „Novi horizonti“ zaduženog za geologiju i geofiziku.
Čitav region, naučnici smatraju, još je geološki aktivan. Svoje pretpostavke o mladosti planina Mur i njegove kolege temelje na manjku kratera, pošto se ovaj predio razlikuje od ostatka Plutona, čija je površina prepuna kratera od udara manjih svemirskih tijela.
„Ovo je jedna od najmlađih površina koju smo vidjeli u Sunčevom sistemu“, ističe Mur.
Za razliku od drugih ledenih satelita džinovskih planeta, Pluton ne može da se zagrije gravitacionom interakcijom sa većim planetarnim tijelima, tako da je neki drugi proces odgovoran za stvaranje planinskog reljefa.
Planine su najvjerovatnije sačinjene od leda. Uprkos tome što metan i azot prekrivaju najveći dio površine, ti materijali nisu dovoljno snažni da formiraju planine. Umjesto toga, potreban je čvršći, krući materijal, pa su planine najvjerovatnije sačinjene od leda, navodi Bil Makinon iz tima „Novi horizonti“ i profesor na Univerzitetu Vašington.
Fotografije su napravljene sat i po vremena prije najbližeg prilaska sonde Plutonu, kada je letelica bila udaljena 770.000 kilometara od površine. Uprkos tome, na njima se jasno razaznaju strukture manje od par kilometara površine.
Najnoviji spektralni infracrveni snimak otkrio je i ogromne količine zaleđenog metana na površini.
Haron
Zapanjujući detalji otkriveni su i o Haronu, Plutonovom najvećem satelitu. Fotografije napravljene sa udaljenosti od 466.000 kilometara otkrivaju ogromne litice koje se pružaju više od 1.000 kilometara.
To sugeriše masivno pucanje Haronove kore, najverovatnije izazvano unutrašnjim procesima. U gornjem, desnom ćošku duž ivice, nalazi se kanjon za koji se procjenjuje da je dubok između sedam i devet kilometara.
Naučnici su takođe začuđeni manjkom kratera na Haronu. Iako je dobro osvijetljen u trenutku fotografisanja i topografija je jasna, relativno malo kratera se može videti, što ih navodi na zaključak da je Haronova površina relativno mlada, odnosno da je „skoro“ ponovo oblikovana geološkom aktivnošću.
Na Haronovom sjevernom polarnom predelu vidi se jasna tamna mrlja, što je najverovatnije znak da postoje rezerve nekog tamnog materijala. Naučnici su misteriozni region već nazvali Mordor (kraljevstvo Melkora i Saurona u Srednjoj zemlji Dž.R.R. Tolkina), a mnogo više će znati kada pristignu i ostale fotografije i kada ih budu detaljno analizirali.
Još jedna zanimljiva činjenica. Haronov prečnik iznosi 1.200 kilometara, dva puta manji od Plutonovog. Sa oko 10 odsto mase Plutona, ima dovoljno privlačne snage da gravitaciono utiče na svoju planetu i da pomjeri zajednički centar mase između Plutona i sebe. To je takođe slučaj i sa Jupiterom i Suncem.
To ne čini Haron samo najvećim satelitom u odnosu na svog „roditelja“ u Sunčevom sistemu, već čini i čvrst argument naučnika da proglase Pluton-Haron prvim binarnim patuljaskim planetarnim sistemom.
Hidra
Otkad je otkriven 2005. godine, Plutonov satelit Hidra nije bio ništa drugo do jedva vidljiva zamagljena tačka na nebu. Novi snimci pokazali su nebesko telo nepravilnog, krompirastog oblika.
Sa rezolucijom od tri kilometra po pikselu, „Novi horizonti“ su otkrili da su dimenzije sitnog satelita 43 sa 33 kilometra.
Kao i što je slučaj sa Haronom, Hidrina površina je najvjerovatnije prekrivena ledom. Međutim, unutar Hidrinog svijetlog tijela postoji tamniji, kružni predio.
„Sonda Novi horizonti nam je konačno otkrila osnovne fizičke osobine Hidre“, rekao je Hal Viver, šef tima za „Lori“, jedan od instrumenata za snimanje na sondi, dodajući da će se još više vidjeti na fotografijama koje tek treba da stignu.
