Na fotografijama, muškarac u odijelu, zalizane kose, sa okruglim crnim naočarima, odmah je prepoznatljiv kao intelektualac. Rođen je u Švajcarskoj kao Šarl Eduar Žanre Gri, ali je kasnije sebi dao galantnije ime, prije nego što je postao jedan od najuticajnijih arhitekata 20. vijeka. Kao teoretičar arhitekture, urbanista, slikar, fotograf i dizajner namještaja, Le Korbizje je bio ispred svog vremena. U Švajcarskoj njegov lik i danas krasi novčanicu od deset franaka.
Manifestacije povodom 50 godina od njegove smrti počele su u proljeće 2015. godine, u Centru Pompidu u Parizu. Pod naslovom „Koraci naroda“, taj muzej slavi Le Korbizjea kao titana arhitekture, koji je bio beskompromisno moderan, ne gubeći pritom iz vida mjeru čovjeka. Međutim, list „Velt“ kritikuje materijalno bogat šou kao „veliku laž koja govori samo o jednoj polovini priče, dok drugu polovinu gura pod tepih“.
Le Korbizjeova kuća u Štutgartu
Kontroverzni arhitekta
Le Korbizje je i danas sporan. Neki hvale genija koji je stvorio Idealni grad – sa stambenim mašinama u zelenilu za desetine hiljada ljudi u Marselju ili Berlinu. Po ugledu na te građevine nastao je i Novi Beograd. Drugi ga cijene zbog univerzitetskog grada u Parizu, Ministarstva prosvjete u Rio de Žaneiru ili administrativnog i kulturnog centra u Čandigaru u Indiji. A njegovi kritičari? Za njih je zvijezda arhitekta bio loš čovjek. Ako im je vjerovati, Le Korbizje je bio užasno arogantan i nemilosrdno izrabljivao svoje osoblje.
Ratoboran kakav je bio, gradio je i vjerske objekte. Njegova, sada čuvena crkva u Ronšanu, razbesnjela je i predstavnike crkve i kritičare arhitekture. Ogromna građevina u podnožju Vožesena ne sledi pravila klasične crkvene arhitekture. Oklop raka koji je našao na plaži na Long ajlendu, inspirisao ga je da dizajnira krov, izjavio je jednom Le Korbizje. Da li je time hteo da se predstavi kao pronalazač jedne nove „prirodne arhitekture“, kao odgovor na kritiku njegove „bezdušne mašinske arhitekture“? Da li je otac „mašine za stanovanje“, zaljubljen u tehniku, koji je svoju arhitekturu od stakla i betona stavio pod pravi ugao, ipak bio ezoteričan čovjek prirode, na plaži, daleko od civilizacije, koju je uznemirio čudnim građevinskim objektima, kao što je crkva u Ronšanu?
Zgrada u Berlinu
Simpatizer nacista
Le Korbizje je sporan i 50 godina nakon njegove smrti, koja ga je u dobi od 78 godina iznenadila na plaži u Monaku. Kritičari se žale na njegov politički stav. Njegova otvorena simpatija prema fašističkim idejama, njegovi kontakti sa predstavnicima ekstremno desnih partija, antisemitske izjave, njegov bliski odnos sa Višijevom vladom, koja je sarađivala sa nacistima: autori čak nekoliko biografija, ovih dana kvare sliku svjetskog arhitekte. Da li to znači da je Le Korbizje posthumno demonizovan? O tome se intelektulaci u Francuskoj ogorčeno raspravljaju. Pod pritiskom javnosti, fondacija Le Korbizje i Centar Pompidu će 2016. organizovati simpozijum pod naslovom: „Le Korbizje i politika“.
Izvor i foto: dw.de
