Foto: brothersoft.com
Gotovo 2.000 godina star hram u sirijskom graud Palmiri postao je najnovija žrtva kampanje Islamske države, koja redom uništava istorijske lokalitete na teritoriji Iraka i Sirije. Ekstremisti su uništili drevne zgrade i predmete posvećene šiitskim i sunitskim svecima, dok su neke lokalitete opljačkali, a sve u ime „čišćenja“ simbola idolopoklonstva i stvaranja društva isključivo posvećenog ekstremnoj i nasilnoj interpretaciji islama. Ova rušilačka kampanja užasnula je mnoge širom svijeta. Ipak, takav zločin nije bez presedana.
Kroz vijekove, osvajači, verski fanatici i kolonizatori ciljano su uništavali umjetnička djela, hramove i druge predmete nasleđa.
Cilj je često bio da eliminišu, iskorene, zamijene ili nametnu kontrolu nad kulturom i nasleđem njihovim protivnika. Gotovo svaki etnički ili vjerski konflikt u istoriji bio je neka vrsta kulturnog uništavanja.
Ovo su neki od ključnih predmeta tog „kulturnog genocida“.
Vahabije
Pomahnitala ideologija Islamske države protiv hramova i istorijskih mjesta ukorijenjena je u vahabizmu, ultrakonzervativnoj sunitsko-muslimanskoj interpretaciji islama koju je propovedao šeik Muhamed Abdul Vahab koji je živio u 18. vijeku u današnjoj Saudijskoj Arabiji.
Vahabove pristalice uz podršku saudijskih porodica uništile su sve što su smatrale idolopoklonstvom ili politeizmom uključujući hramove šiitskih i sunitskih svetaca, veliki šiitski hram u Karbali.
Danas savez sa vahabijama jedna je od osnova vladavine kraljevske porodice Al Saud.
Protestanska reforma
Tokom reformacije u 16-vjekovnoj Evropi, protestantski sveštenici pozivali su u svojim propovedima na uništavanje katoličkih statua svetaca i drugih relikvija koje su smatrali idolima.
Foto: wikimedia.org
Grupe protestanata napadale su katoličke crkve, naročito u Francuskoj, Njemačkoj i Holandiji, uništavajući statue i freske a pod vladavinom engleskog kralja Henrija VIII, crkve su lišene svih svojih relikvija i blaga. Rezultat toga je nestanak nebrojenih evropskih umjetničkih djela.
Španija
Tokom muslimanske invazije na Španiju u 8. vijeku, crkve su često uništavane ili pretvarane u džamije.
Kada su hrišćani preuzeli poluostrvo u viševjekovnoj rekonkvisti koja je završena u 15. vijeku. uništili su džamije ili su ih pretvorili u crkve.
Takođe, kralj Ferdinand II i kraljica Isabela naredili su izbacivanje Jevreja iz Španije 1492. a tada su sinagoge pretvorene u crkve.
Drugi jevrejski hram u Jerusalimu
Rimska vojska uništila je jevrejski hram u Jerusalimu 70. godine nove ere posle pobune protiv rimske vlasti.
Hram, izgrađen 500 godina ranije na mjestu prvog hrama koji su uništili Vavilonci bio je srce judaizma.
U prvom hramu se nalazio zavetni kovčeg koji je nestao poslije pohoda Vavilonaca.
Foto: telegraph.co.uk
Sve što je ostalo od drugog hrama je zapadni zid koji je danas najsvetije mjesto u judaizmu i koji se nalazi u podnožju jerusalimskog brda hramova.
Asteški Templo Major
Španski osvajač Ernan Kortes pokorio je asteški glavni grad Tenohtitlan 1521. godine okončavši tako vladavinu carstva koje je pokrivalo današnji Meksiko.
Kako bi iskorijenio lokalnu religiju, Kortes je naredio da se hramovi unište uključujući Templo Major, ogromnu stepenastu piramidu u centru asteške duhovne kulture i mjesto gde su ljubi bili žrtvovani.
Hram je sravnjen sa zemljom a katolička crkva izgrađena je na njegovim sotacima. Djelovi hrama otkriveni su 1970ih tokom rada na metrou u Meksiko Sitiju.
Benin
Od 15. do 17. vijeka Benin – u današnjoj Nigeriji – bio je jedan od najvećih gradova u Africi. Krajem 19. vijeka pregovori sa Britancima koji su željeli da vladaju oblašću i trgovinom pretvorili su se u krvave sukobe.
Beninske snage ubile su britansku ekspediciju i u znak odmazde, britanska vojska zauzela je grad i spalila ga do temelja uništivši njegove palate i mesta obožavanja. Takođe su pokupili i oko 2.500 umjetničkih predmeta uključujući bronzane i figure od slonovače i ploče, kao i velika vrata palate ukrašena drvorezom.
Pekingška stara i ljetnja palata
Tokom Drugog opijumskog rata koji su Britanija i Francuska vodile protiv Kine kako bi je primorali da otvori tržište i legalizuje trgovinu opijumom, britanske snage su 1860. uništile raskošnu Staru letnju palatu u znak odmazde pošto su Kinezi mučili i ubili članove britanske diplomatske misije.
Foto: wikimedia.org
Izgrađena 100 godina ranije, palata je zapravo bila raskošan kompleks palata, paviljona i bašti ispunjenih umjetničkim djelima.
Pošto su od britanskog visokog komesara u Kini Lorda Elgina – poznatog po pljački mermera sa grčkog Partenona – stigla naređenja, 3.500 vojnika je tri dana uništavalo palatu.
Barbi džamija
Hindu ekstremisti uništili su 16-vekovnu Barbi džamiju u sjevernoj Indiji 1992. izazvavši nerede širom zemlje u kojima je najmanje 2000 ljudi nastradalo.
Hindu grupe tvrdile su da je džamija izgrađena posle hrama posvećenog hindu bogu Rami i da su ga muslimanski napadači uništili, što istoričari demantuju.
Ono što je nesumnjivo je da su tokom vijekova muslimanski osvajači Južne Azije uništavali hinduistička sveta mjesta. Na primjer, Somnat hram u zapadnoj Indiji muslimanski vladari su više puta uništili, prvi put još u 11. vijeku.
Moderni islamski teroristi
Decenijama u 20. vijeku, ekstremne islamske grupe na Bliskom istoku, uključujući Al Kaidu, nisu previše uništavali hramove ili istorijska mjesta.
Ali saveznici Al Kaide – talibani promenili su taktiku 2001. uništivši dve ogromne, predivne 1.500 godina stare statue Buda isklesanih u planini avganistanskog regiona Bamija.
Od tada, ova taktika je postala sve popularnija među islamskim ekstremistima kao način „čišćenja“ društva i stvaranja nove Islamske države.
Sunitski hardlajneri sve češće su počeli da napadaju hramove duž Bliskog istoka.
U zapadnoafričkoj državi Mali, islamski ekstremisti su 2012. zauzeli Timbuktu, istorijski grad islamske kulture. Tada su uništili 14 od 16 grobnica istaknutih figura i mislilaca i napali i biblioteku prepunu neprocenjivih rukopisa iz 13. vijeka koji se bave temama od astronomije i zakona do istorije i filozofije.
Zapalili su institut gde su mnogi rukopisi, uvezeni kamiljom kožom, bili čuvani i uništili oko 4000 tekstova, ali je većina spašena zahvaljujući reakciji bibliotekara.
Izvor: blic.rs
