Foto: guim.co.uk
Čovjek koji je u rukama imao slavu, ali sa njom nije znao šta da uradi – Džerom Dejvid (1919– 2010), preseljenjem iz Njujorka u Nju Hempšir i prestankom objavljivanja proze još 1965. godine se odrekao svijeta, postao pustinjak i umjetnost zamijenio religijom. Međutim, da li je to sve baš tako, ključno je pitanje u velikoj piščevoj biografiji koju su uobličili pisac Dejvid Šilds i reditelj i scenarista Šejn Salern, dajući joj jednostavan naslov „Selindžer” („Admiral buks”, prevod Goran Skrobonja). Mnogi odgovori u ovom obimnom djelu pokazuju da je Selindžer imao težak životni put, ali da se zapravo nikada nije odrekao pisanja.
Ova „demokratična” biografija sačinjena je od razgovora sa ljudima koji su lično poznavali pisca kultnog romana „Lovac u raži”, njegovim saborcima iz Drugog svjetskog rata, članovima porodice, ženama koje je volio, kolegama iz „Njujorkera”, u kojem je objavljivao prozu, mišljenja poznatih američkih pisaca Ernesta Hemingveja, Gora Vidala, Filipa Rota, Dona Delila… Knjiga sadrži i Selindžerovu dosad nepoznatu prepisku iz vremena od 1940. do 2008. godine i intervjue. Tumačenje koje ova polifona biografija pruža jeste da je, povlačeći se, Selindžer čitavog života zapravo stvarao mit o svom stvaralaštvu i da je odobrio posthumno objavljivanje svojih djela– od ove godine pa sve do 2020. Šilds i Salern su tokom devetogodišnjeg istraživanja došli do saznanja da postoji mogućnost objavljivanja Selindžerove knjige iz zaostavštine pod nazivom „Porodica Glas”, u kojoj će biti sabrane sve priče o ovoj familiji, uz pet dosad neobjavljenih.
Kao dijete Jevrejina i katolikinje, Selindžer se rano okrenuo religijama Dalekog istoka, a djevojkama sa kojima je izlazio davao je spisak zen literature. Zatim je postao sljedbenik religije vedanta, koja u krajnjem stupnju pretpostavlja potpuno odricanje od svijeta. Autori ove biografije iznose i podatak da se u njegovoj zaostavštini nalazi knjiga priručnik za vedantu.
Na osnovu podataka autorskog dvojca, objavljivanje čeka i jedan Selindžerov ljubavni roman, zasnovan na njegovom iskustvu sa prvom ženom Njemicom i brakom sklopljenim na ratnom zgarištu, dok je Selindžer još bolovao od posttraumatskog stresnog poremećaja.
Za nas je nov i podatak o postojanju proze napisane u formi dnevnika Selindžera kao kontraobaveštajca u Drugom svjetskom ratu, oficira koji je isleđivao naciste i kolaboracioniste i ostao zauvijek skrhan onim što je video prilikom oslobađanja logora Kaufering IV. Među rukopisima kultnog pisca, na objavljivanje čekaju i prerađena pripovijetka „Posljednji i najbolji Petar Pan” i nove priče o porodici Kolfild.
Mozaička struktura ove Selindžerove biografije kao da korak po korak objašnjava uzroke nekih njegovih odluka ili crta ličnosti. Selindžer je preživeo najteže borbe Drugog svjetskog rata, iskrcavanje u Normandiji, bitku na Ardenima, borbe u Hirtgenskoj šumi, gdje su na nezahvalnom terenu i po velikoj hladnoći doslovno žrtvovani njegovi drugovi iz Četvrte divizije (cijele čete od po dvije stotine ljudi spale bi posle četiri ili pet sati na dvadeset ili trideset – svjedočenje je Aleksa Keršoa). Nervni slom Selindžer je doživeo poslije suočenja sa onim što se desilo u logoru Kaufering IV. Takav utisak holokausta pojačala je i činjenica da je bio Jevrejin po ocu, a kćerka Margaret izjavljivala je čak da mu je rukopis iz tog perioda bio neprepoznatljiv.
„Bilo je nečeg drugačijeg u tim oslobađanjima, što je vojnike poput Selindžera gurnulo preko ivice. Kad ste u vojsci i borite se, tu ima neke logike. Kad su vojnici naišli na te logore, nije tu bilo nikakve bitke u kojoj je trebalo pobijediti. Bio je to za njih izuzetno ranjiv trenutak jer je za većinu to ujedno bilo i posljednje što im se dogodilo u ratu”, riječi su jednog od mnogobrojnih sagovornika u ovoj biografiji Roberta Abcuga.
Selindžerov dječak sa lovačkom kapom, mali lovac u raži koji stoji na ivici stijene i hvata izgubljenu djecu da ne padnu i ne izgube se na drugoj strani, odjeci su piščevih traumatičnih ratnih iskustava. Kako poslije svega apsurdno djeluju podaci o tome da je „Lovac u raži”, roman koji je ovjekovečio nepodmitljivost mladosti, inspirisao Marka Dejvida Čepmena da izvrši atentat na Džona Lenona ili Džona Hinklija da pokuša da ubije Ronalda Regana. Selindžerova zbirka „Devet priča” posvećena je, po njegovim riječima, „muškarcima koji su bili u ratu i koji zaslužuju nekakvu drhtavu melodiju odsviranu bez stida ili kajanja”. Selindžer je pisao prozu u najstrašnijim ratnim uslovima i razmjenjivao spisateljska iskustva sa Hemingvejem, koji je i te kako cijenio njegov talenat.
„Dragi tatice, / Pišem ti iz opšte bolnice u Nirnbergu. Upadljivo je odsustvo Ketrin Barkli (junakinje iz romana ’Zbogom oružje’), to je sve što mogu da kažem… Ništa mi ne fali osim što sam u gotovo stalnom stanju ravnodušnosti, pa sam mislio da bi valjalo da razgovaram s nekim ko je sačuvao zdrav razum… Kako napreduje tvoj roman? Nadam se da prilježno radiš na tome. Nemoj da ga prodaš da ga snimaju. Bogat si. Kao predsjednik mnogobrojnih klubova tvojih obožavalaca, znam da sada govorim u ime svih kada kažem: ’Ua Gari Kuper.’ Dao bih desnu ruku da izađem iz vojske, ali ne na osnovu psihijatrijske procjene, koja veli da nisam sposoban za vojnu službu. Na pameti mi je jedan veoma osjetljiv roman, pa ne bih da autora nazivaju krelcem. Jesam krelac, ali pogrešni ljudi to ne smiju da znaju… Kad si udaljen od scene, da li ti je lakše da jasno misliš? Moji razgovori s tobom u svemu ovome jedini su mi donijeli nadu…”, deo je Selindžerovog pisma Hemingveju, u kojem nagovještava rad na „Lovcu u raži”.
Ova biografija pokazuje i model žene koji je Selindžer čitavog života podražavao. To je bila Una O’Nil, kćerka Judžina O’Nila, koja ga je napustila u potrazi za očinskom figurom, pronašavši je u Čarliju Čaplinu. I druge njegove ljubavi bile su izrazito mlade. Druga supruga Kler Daglas bila je tinejdžerka kada su se upoznali, a i ostale njegove muze značile su mu ukoliko su imale draž novine. Ukratko ga je najbolje opisao Dejvid Šilds: „Selindžer u mnogo čemu podsjeća na Holdena Kolfilda (junak ’Lovca u raži’), pogotovo u sklonosti da se silno i pretjerano veže, a onda nestane, redovno iščezavajući sa glumačkim instinktom za savršeni gest.”
Izvor: Marina Vulićević politika.rs
