Foto: ecoport.org
Poznat kao sveti insekt egipatske mitologije i najčuvenija amajlija, skarabej, po svojim osobinama i ponašanju izgleda kao da je vanzemaljac. On je jedino beslovjesno živo biće na našoj planeti, koliko je do sada utvrđeno, koje se u svom životu i svakodnevnim aktivnostima orijentiše prema zvijezdama iz Mliječnog puta. To je u izvještaju, koji je upravo objavljen posle dugotrajnih istraživanja u specijalizovanom časopisu „Current biology“, tvrdi ekipa naučnika sa univerziteta u švedskom gradu Lundu.
Skarabej (Scarabeus sacer), snaža zaobljena buba, dugačka je između 25 i 37 milimetara. Ima ih nekoliko podvrsta. Hrani se balegom sisara u koju polaže jaja, tako da su kuglicebalege svojevrstan inkubator za rađanje novih naraštaja. Živi na pješčanim tlima, izbjegava slana zemljišta. Svoju hranu kotrlja od sredine marta do kraja jula i to noću. Od svih podvrsta izdvaja se egipatski skarabej (Scarabeus linnaeus sacer) koji je postao sveta buba i amajlija drevnih Egipćana.
Foto: pagesperso-orange.fr
Malo je poznato da i na našim prostorima postoji ta sveta egipatska buba. Kod nas ima, doduše, daleko jednostavije i prozračnije ime: kotrljan ili balegar, zato što je njegova osnovna hrana balega životinja koju ona skuplja i stvara lopticu koju kotrlja do do tajnog skrovišta – skladišta hrane, ali i svojevrsnog inkubatora za obnavljanje vrste. Lopticu uvek kotrlja zadnjim nogama, krečuči se u odnosu na svoju glavu – unazad. A u vrijeme parenja lopticu kotrljaju zajedno mužjak i ženka.
Petočlani švedski tim, pod rukovodstvom zoologa Erika Varanta, je više mjeseci ispitivao skarabeje u prostoru specijalno konstruisanog, kako oni kažu, manježa. Zadatak buba je bio uvijek isti – da pronađu najkraći put iz centra tog prostora do njegovih krajeva gdje bi mogli da sakriju lopticu izmeta koju oni, kao izvor hrane, sakupljaju i kotrljaju. Eksperiment je bio veoma jednostavan: puštali su bube iz centra da lutaju hodnicimma koji su vodili prema periferiji.
Vrlo brzo su se uverili da skarabeji veoma lako i brzo pronalaze put do zadatog mjesta, a onda je nekome palo na pamet da zaklone oči insekta specijalnim kapicama koje su od njihovih pogleda skrivali Sunce i Mjesec. Ništa posebno se nije događalo. Potom su, sasvim slučajno, prekrili cio „manjež“ folijom, nepropusnom za svjetlost, koja je od njihovih pogleda (ili čega već) zaklanjala čitavo zvjezdano nebo iznad njih.
Za istraživače je tada nastalo pravo iznenađenje: vrlo brzo su shvatili da bubama za orijentaciju nedostaju samo zvijezde Mlečnog puta! Eksperiment je ponovljen i u Južnoafričkoj republici, u planetarijumu u Johanezburgu. Tamo je još preciznije utvđeno da je skarabejima za orijentaciju potreban ne cio, već samo jedan dio Mliječnog puta, jedna njegova „grana“. Bez „pogleda“ na njega, oni su gubili orijentaciju, nasumice tumarali, vrteli se u krug, a čim bi ugledali Mliječni put, veoma brzo su stizali do cilja.
Ovaj neobičan insekt ostavio je dubok trag u egipatskoj mitologiji i istoriji, ali zato, je ostao potpuno neprimijećen u životima, predanjima i istoriji naroda cijele Evrope, pa i sjeverne Afrike i dobrog dijela Azije. Gde god je pronađen. U starom Egiptu bio je simbol vaskrsnuća i plodnosti i pretočen u posebno cijenjenu amajliju. Shvatili su ga kao svetu bubu, jer „kotrlja lopticu kao što bog izlazećeg Sunca Kepri kotrlja Sunce preko neba“. Sunce svakog dana izlazi i zalazi i zbog toga je skarabej postao njihov simbol ponovnog rađanja.
Foto: smashingtops.com
Svaka egipatska mumija pronađena do sada imala je ispod svojih zavoja obavezno amajliju u obliku skarabeja, izrađenog od dragog ili poludragog kamena, kako bi pokojniku pružila moć „vječnog obnavljanja života“, dugim riječima ponovno rađanje. Jedna od članica švedske ekipe, dr Marija Dake kaže da ovi insekti za navigaciju, za razliku od ostalih srodnika, ne koriste objekte na tlu. Orijentiš se isključivo pomoću zvezda.
Ona smatra da su drevni Egipćani, verovatno, znali vezu skarabeja, svojih svetih buba, sa zvezdama i Mlečnim putem i nisu ih bez razloga smatrali „insektima boga Sunca“ i proglasili ih najsnažnijim amajlijama. Ona dodaje da bi dalja istražvanja mogla da dokažu da su skarabeji došli iz svemira, da su ih „donijela“ neka bića koja neke religije opisuju i pominju kao bogove, bića koja su znala zašto, zbog čega i kako treba sagraditi piramide.
Izvor: e-zanimljivosti.weebly.com
