Oglas Ane Feldman iz „Vidovdana“ (Foto: rts.rs)
Šturi podaci iz malo izvora otkrivaju da je, po svemu sudeći, Ana Feldman rođena oko 1843. godine u Srbiji – najvjerovatnije u Beogradu, na Dorćolu. Tu je radila kao krojačka radnica i vjerovatno se već tada zaljubila u fotografiju.
Ponesena strašću za fotografijom, Ana Feldman je 1862. godine otputovala za Beč sa, čini se, jasnom vizijom. Oslanjajući se na podatke sa fotografija posjetnica čuvenog bečkog fotografa Štokmana, koji je često posjećivao Beograd, pokušala je da uđe u trag njegovog ateljea. Nažalost, ispostavilo se da adresa koju ima više nije tačna i ona se, nemajući kud, ponovo zaposlila u krojačkom salonu.
Ipak, Beč je donio mnoštvo novih mogućnosti i za Anu počinje sasvim nov život. Vrlo brzo je upoznala fotografa Karla Geca, poznatog bečkog umjetnika, koji ju je primio za pomoćnu radnicu u svom ateljeu. U njemu je obasipana poslovima kartonaže, pa je, naučivši da lijepi fotografije, lagano počela da ulazi i u sam zanat fotografisanja.
Nakon tri godine provedene u Gecovom ateljeu u Beču, Ana Feldman se 1865. godine vraća u Beograd, kao već dobro obučeni fotograf, sa opremom, aparatima i hemikalijama. U prijestonici Srbije je pokrenula prvi samostalan posao dajući oglas u Vidovdanu u kome je nudila svoje usluge po damping ceni u odnosu na konkurenciju u gradu. Ovaj potez joj je doneo neugodan položaj među kolegama, ali se Ana, vešta u komunikaciji i sa već dobrim vezama u visokim krugovima, nije mnogo obazirala na to.
U Beogradu je, sa jednim platnom kao pozadinom, fotografisala oficire, konjanike, građane… U vrijeme kada kolodijumski proces nije pružao bogzna kakvu osjetljivost negativskih ploča, neke od Aninih fotografija su dijelom bile neoštre usled pokreta, ali upečatljive i tehnički korektne. Upravo je ona, prva među srpskim fotografima, uspela da sačuva pokret životinje na slici.
Foto: rts.rs
Tokom rada u Beogradu Ana Feldman je upoznala Feliksa Kanica. Mada je poznato da je i za njega pravila fotografije, on je kasnije nije pominjao u svojim knjigama. Ipak, najveći broj do danas sačuvanih fotografija Ane Feldman nalazi se u Arhivu Srpske akademije nauka i umjetnosti, i to upravo u zaostavštini Feliksa Kanica.
Pošto su u njenom radu dominirale fotografije likova i figura mladih oficira srpske vojske, zli jezici su širili glasine da je Ana Feldman austrijska špijunka.
U jesen 1866. godine ona se vratila u Beč kod svog nekadašnjeg učitelja Karla Geca. Jedan period života provela je, zajedno s njim, na Jadranskom moru, tačnije u Zadru. U vezi sa ovim boravkom između Zadra i Beča vođena je čak prepiska i polemika, u kojoj je analizirana i priroda njihovog odnosa. Tokom tog perioda Ana je tražila dozvolu da u Zadru vodi samostalni atelje, ali se ne zna da li je na kraju tamo uopšte i fotografisala, jer danas u gradskom muzeju nema fotografija sa njenim imenom.
Krajem sedamdesetih godina gubi joj se svaki trag i dalja sudbina prve srpske fotografkinje, Ane Feldman, do danas nije razjašnjena.
Izvor: Matea Milošević, rts.rs, Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“
